Першы год Навальнага ў турме

Набліжаючыся да гадавіны арышту і палітычна матываванага суда над лідарам расійскай апазіцыі і антыкарупцыйным актывістам Аляксеем Навальным, мы азіраемся на некаторыя з самых дзіўных абвінавачванняў, якія расійскія ўлады і пракрамлёўскія суб’екты дэзынфармацыі прад’яўлялі яму.

У чым пасыл справы Навальнага расійскаму грамадству і міжнароднай супольнасці?

Асноўныя наратывы

Найбольш распаўсюджаныя пракрамлёўскія дэзынфармацыйныя наратывы, накіраваныя на Навальнага пасля спробы замаху на яго з выкарыстаннем нервова-паралітычнага рэчыва «Навічок», засяроджваюцца на трох тэмах, звязаных з Навальным, — палітычнай актыўнасці, барацьбе з карупцыяй і самім атручванні.

Прэтэнзіі ўсіх трох катэгорый накіраваныя на тое, каб паказаць гэтага чалавека не як расійскага апазіцыянера, а як надзейнага махляра з фінансаваннем з Захаду альбо, прынамсі, у якасці несвядомай, наіўнай пешкі ў замежных змовах супраць Расіі.

У большасці выпадкаў гэта адлюстраванне грунтуецца на непацверджаных палітычных сувязях паміж атручваннем Навальнага і не звязанымі з гэтым падзеямі. На працягу двух тыдняў пасля інцыдэнту 20 жніўня 2020 г. (або «парушэння абмену рэчываў», як гэта называюць расійскія прапагандысты) пракрамлёўскія СМІ стварылі столькі тэорый змоваў, што стала цяжка знайсці заходнюю краіну, якая б не ўдзельнічала ў антырасійскай змове.

Нам казалі, што Захад выкарыстаў атручванне як нагоду для санкцый супраць Расіі і дзеля распальвання русафобіі, тады як само атручванне было правакацыяй ЕС. У Германіі «ценявы ўрад», клініка Charite і нават Ангела Меркель былі абвінавачаны ў спробе сарваць праект газаправоду «Паўночны паток-2», правядзенні «спецыяльнай аперацыі» супраць Масквы і адгаворвання Пуціна ад інтэрвенцыі ў Беларусь. Па другі бок Атлантыкі прадстаўнікі восі Вашынгтон-НАТА таксама былі занятыя выкарыстаннем інцыдэнту, каб згарнуць праект расійскага трубаправоду, а таксама заблакаваць сертыфікацыю расійскай вакцыны «Спутнік V».

Ці працуе кампанія дэзынфармацыі?

Здаецца, у нейкай ступені. Паводле апытання грамадскай думкі, праведзенага паважаным у Расіі інстытутам «Левада» у канцы верасня 2020 года, 30 % расейцаў абвінавачвалі ў замаху на забойства Навальнага «Пуціна, Крэмль, урад» ці нейкі іншы расійскі дзяржаўны орган, тады як толькі 8 % лічылі, што ў гэтым вінаваты Захад. Менш чым праз тры месяцы 30-адсоткавы паказнік знізіўся да 15 адсоткаў, а 8-адсоткавая група павялічылася больш чым удвая да 18 адсоткаў. Акрамя таго, каласальныя 30 адсоткаў рэспандэнтаў цяпер лічаць, што ўвесь эпізод быў інсцэніраваны.

Карупцыя: таксічная праблема для выкрывальнікаў

Такая ж стратэгія была выкарыстана для дыскрэдытацыі апошняга антыкарупцыйнага расследавання Навальнага, амаль двухгадзіннага рэпартажу на YouTube пра «палац» Уладзіміра Пуціна — шыкоўнае, сакрэтнае прыморскае збудаванне, падобнае на крэпасць, у камплекце з падземнай хакейнай пляцоўкай, начным клубам са сцэнай для танцаў на шосце, залатымі туалетнымі ёршыкамі і шэрагам іншых рэчаў першай неабходнасці, якія, згодна падлікам, каштавалі расійскім падаткаплацельшчыкам пару мільярдаў долараў.

Самыя высокааплатныя расійскія тэлевізійнікі, не губляючы часу, звязваюць рэпартаж YouTube з меркаванымі працадаўцамі Навальнага. Па словах Дзмітрыя Кісялёва (уключанага ў санкцыйны спіс ЕС), сцэнарый выкрыцця Навальнага быў напісаны на англійскай мове службамі бяспекі НАТА і толькі потым перакладзены на рускую мову. Уладзімір Салаўёў, у сваю чаргу, сцвярджаў, што Захад фіктыўна атруціў Навальнага толькі для таго, каб перамясціць яго ў Германію, дзе ў яго будзе час і магчымасці для стварэння фільма, каб «справакаваць масавыя беспарадкі і пратэсты ў Расіі». Масавыя пратэсты сапраўды ўспыхнулі. Фільм, які дакументуе велізарнае багацце і раскошны лад жыцця расійскай палітычнай эліты, хутка набраў некалькі мільёнаў праглядаў, і дзясяткі тысяч людзей выйшлі на вуліцы Масквы ў студзені і лютым 2021 года, многія з якіх махалі залатымі туалетнымі ёршыкамі ў насмешлівым жэсце супраць безгустоўнай нястрыманасці і карупцыі чыноўнікаў.

Без Пуціна няма Расіі

Фальшывы судовы працэс, у выніку якога Навальны трапіў за краты, не меў ніякага дачынення да яго меркаваных намаганняў пахіснуць стабільнасць пуцінскай Расіі, што ў разуменні Крамля амаль роўнае падзенню Расіі. Справа супраць Навальнага была заснавана на надуманых тэхнічных дэталях, прызначаных для пераўтварэння яго ўмоўнага прысуду за растрату ў 2014 годзе ў рэальны турэмны тэрмін.

Між іншым, той працэс таксама быў шырока расцэнены як палітычна матываваны: у 2017 годзе Еўрапейскі суд па правах чалавека пастанавіў, што гэты прысуд з’яўляецца парушэннем правоў Навальнага ў адпаведнасці з Еўрапейскай канвенцыяй па правах чалавека, якую Расія аўтаматычна падпісала пры ўступленні ў Раду Еўропы ў 1996 годзе.

«Разумнае галасаванне» — выдаліце праграму

Нягледзячы на тое, што судовыя абвінавачанні могуць здацца дробнымі, але іх лёгка прасунуць праз палітызаваныя суды, рэальная вага Навальнага павялічылася дзякуючы яго ініцыятыве «Разумнага галасавання». Гэта занепакоіла пуцінскую партыю «Адзіная Расія», паколькі гэтая разумная ініцыятыва па галасаванні на выбарах у Думу ў 2021 годзе — простая і каардынаваная з дапамогай мабільнага тэлефона — уяўляла рызыку таго, что партыйныя апаратчыкі застануцца за бортам. Рэакцыя Крамля — націснуць на тэхналагічныя кампаніі, якія абслугоўваюць праграму, каб прымусіць іх выдаліць або адключыць яе ў дзень выбараў. Apple і Google падпарадкаваліся. Разумнае галасаванне правалілася.

Новы канал Навальнага

Знаходзячыся ў турме, Навальны працягвае кантактаваць са сваімі адвакатамі. У недалёкай будучыні ён і каманда вакол яго маюць намер запусціць антыдэзынфармацыйны/антыпрапагандысцкі канал.

«Зносіны» з грамадствам праз турэмныя прысуды

Дадатковыя абвінавачанні ў распальванні беспарадкаў, выстаўленыя супраць Навальнага падчас яго знаходжання ў турме, ілюструюць усемагутны характар расійскай дзяржавы ў адносінах да сваіх грамадзян. Зняволенне Навальнага мае падвойную мэту. Гэта не толькі адціскае ў агляднай будучыні вядучую расійскую апазіцыю. З улікам таго, наколькі негрунтоўнымі былі доказы супраць Навальнага, гэта таксама дало выразны сігнал грамадзянскай супольнасці Расіі і яе прыхільнікам: калі кагосьці трэба устараніць, гэта будзе зроблена нават пры адсутнасці доказаў.

Гэтае пасланне расійскаму грамадству нясе водгаласы больш чым 10-гадовага зняволення Міхаіла Хадаркоўскага ў 2000-х гадах. У той час ставілася задача абмежаваць палітычную ролю бізнес-супольнасці, якая расла, і пасланне было гучным і ясным: трымайцеся далей ад палітыкі і ўлады.

Цяпер, калі бізнес у значнай ступені ўжо знаходзіцца пад кантролем, зняволенне Навальнага тычыцца ролі палітычных партый і грамадзянскай супольнасці на расійскай палітычнай сцэне. Але пасыл застаецца тым самым: падпарадкоўвайся, інакш трапіш у турму.

Еўрасаюз працягвае асуджаць судовы пераслед і прысуд спадару Навальнаму.

Чытайце поўную заяву HRVP Жазэпа Барэля тут.

Абноўлена

Навальны і яго каманда ў расійскім спісе экстрэмістаў і тэрарыстаў

25 студзеня расійскія ўлады вырашылі ўключыць Аляксея Навальнага і 11 чалавек з яго арганізацыі ў спіс экстрэмістаў і тэрарыстаў. Гэта было адміністрацыйнае рашэнне без судовай справы. Гэта чарговы крок, каб перашкодзіць дзейнасці антыкарупцыйнай арганізацыі Навальнага і дэ-факта разарваць сувязі з расійскім грамадствам. Ахвяраванне сродкаў або іншая падтрымка экстрэмісцкай арганізацыі можа быць пакарана пазбаўленнем волі на тэрмін да васьмі гадоў.

Сярод пералічаных цяпер блізкія дарадцы: Леанід Волкаў і Іван Жданаў (абодва былі ў спісе раней), Любоў Собаль, Георгій Альбураў і іншыя. Асобам, унесеным у спіс, могуць быць прад’яўлены абвінавачванні ў стварэнні або кіраванні экстрэмісцкай або тэрарыстычнай арганізацыяй, што можа прывесці да прысуджэння ім 10 гадоў пазбаўлення волі. Знаходжанне ў спісе таксама прадугледжвае сур’ёзныя асабістыя эканамічныя абмежаванні. У нацыянальным спісе больш за 11 тысяч чалавек.

Спісам экстрэмісцкіх і тэрарыстычных арганізацый займаецца Федэральная служба фінансавага маніторынгу.