Спроба абвінаваціць Усходняе партнёрства ЕС у Беларусі
Для пракрамлёўскіх СМІ Усходняе партнёрства (УП) заўсёды было «антырасійскім» і «антыбеларускім» інструментам, які «агрэсіўны» Еўрасаюз выкарыстоўвае ў злосных мэтах: ажыццяўляць знешні кантроль над Беларуссю, каб размываць беларускую ідэнтычнасць і адарваць Беларусь ад Расіі.
Асноўныя дэзынфармацыйныя наратывы ў пракрамлёўскіх СМІ сцвярджаюць, што УП нясе адказнасць за тое, што беларусы выйшлі на вуліцы ў знак пратэсту супраць вынікаў фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў у 2020 годзе. Sputnik Беларусь сцвярджае, што УП дазволіла «заходнім сеткам» пранікнуць у Беларусь, пры гэтым Усходняе партнёрства нясе адказнасць практычна за ўсе палітычныя падзеі на постсавецкай прасторы, якія не падабаюцца Крамлю. У апошнія паўтары гады пасля фальсіфікаваных выбараў у Беларусі ў жніўні 2020 года пракрамлёўскія СМІ працягвалі абвяшчаць беларускую апазіцыю як «марыянетку Захаду» і характарызаваць прыхільнікаў дэмакратыі як тэрарыстаў і нацысцкіх вучняў.
Беларускія дзяржаўныя СМІ – двайны акт пракрамлёўскіх СМІ
Да мінулагодніх выбараў дзяржаўныя СМІ Беларусі, хоць і ставіліся да Усходняга партнёрства і ЕС скептычна і крытычна, пазбягалі такой абуральнай дэзынфармацыі і прапаганды. Аднак цяпер рыторыка дзяржаўных СМІ дакладна супадае з рыторыкай пракрамлёўскіх СМІ. ЕС нібыта займаецца гібрыднымі войнамі і каляровымі рэвалюцыямі, гэта спрыяе падтрыманню нацызму ў Беларусі і парушэнню беларускага суверэнітэту. Карацей кажучы, Усходняе партнёрства цяпер гэтак жа актыўна дэманізуецца ў беларускіх дзяржаўных СМІ, як і ў падкантрольным расійскай дзяржаве Sputnik у Беларусі.
Варожасць да Усходняга партнёрства і ЕС і дэзынфармацыя пра гэта зноў узраслі пасля таго, як Беларусь прыпыніла ўдзел ва УП у чэрвені 2021 года. У адпаведнасці з Беларусь Сегодня, СМІ адміністрацыі Лукашэнкі, мэтай УП было пазбавіць Беларусь суверэнітэту:
«Стала ясна, што падтрымка так званай «грамадзянскай супольнасці» ў рамках ініцыятывы (Усходняе партнёрства) ператвараецца ў падрыўную дзейнасць, скіраваную на звяржэнне ўлады, спансіраванне дэструктыўных сіл, якія ў гадзіну Х, нібы па камандзе, пачынаюць ускалыхваць грамадства».
Паводле беларускага чыноўніка, якога цытуе ўзгаданая вышэй газета, палітыка Усходняга партнёрства была чыстым хабарніцтвам:
«Еўропа спрабавала падкупіць беларускую грамадзянскую супольнасць. Маўляў, мы вам выдзелім 3 мільярды долараў, калі вы спыніце зносіны з Расіяй і скінеце свайго прэзідэнта – гэта верх цынізму, ці не так?»
Але прапаганда не працуе: падзенне даверу да дзяржаўных СМІ
Аднак гэтыя дэзынфармацыйныя наратывы больш не маюць таго ахопу, які быў раней. Даследаванні паказваюць, што а) дзяржаўныя СМІ больш не з’яўляюцца асноўнай крыніцай інфармацыі для большасці людзей, і б) дзяржаўным СМІ давярае толькі меншасць насельніцтва. Апытанне, праведзенае ў снежні 2020 года, дазволіла высветліць, што дзяржаўныя і расійскія тэлеканалы былі асноўнай крыніцай інфармацыі толькі для 12,7% беларусаў, якія жывуць у гарадах з насельніцтвам больш за 20 000 чалавек. Таксама апытанне жыхароў гарадоў, праведзенае ў студзені 2021 года, паказала, што дзяржаўным СМІ давяраюць толькі 16,3 працэнта. Незалежныя СМІ (у інтэрнэце) карысталіся самым высокім узроўнем даверу – 49,5 працэнта, што перавышае ўзровень даверу да царквы.
Гэта ўражлівыя змены. Калі вярнуцца ў канец 2018 года, амаль 30% беларусаў выказваліся за дзяржаўныя СМІ, а крыху менш за 11% выбіралі незалежныя СМІ. Цяпер усё больш і больш беларусаў выкарыстоўваюць інфармацыю з незалежных крыніц – звяртаюцца да такіх СМІ, як Zerkalo.io (раней Tut.by), Белсат, Наша Ніва, Радыё Свабода, Reform.news і іншыя; таксама вырасла папулярнасць сацыяльных платформаў, у тым ліку Telegram, YouTube і Instagram.
Паколькі незалежныя СМІ карыстаюцца ўсё большай падтрымкай сярод беларусаў і адыгрываюць усё больш крытычную ролю ў грамадстве, беларускі рэжым працягвае рэпрэсіі. Па стане на снежань 2021 года разгон друкаваных і інтэрнэт-СМІ ахапіў больш за 300 каналаў Telegram, названых беларускім рэжымам «экстрэмісцкімі», і практычна ўсе незалежныя СМІ сутыкаюцца з абмежаваннямі, а таксама ўнесены ў спіс «экстрэмісцкіх».
Як задакументавалі Беларуская асацыяцыя журналістаў і Фонд «Справядлівасць для журналістаў», а EUvsDisinfo падкрэсліў, «Мэта рэжыму Лукашэнкі да болю ясная: незалежных СМІ быць не можа».
Чытаць больш: Дэзынфармацыя супраць дэмакратычнай Беларусі