Схема гульні Крамля: фабрыкаванне падставы для ўварвання ва Украіну — новыя міфы
Нядаўна мы разгледзелі і развянчалі сем самых распаўсюджаных і небяспечных міфаў, звязаных з Украінай.
На фоне бесперапыннай ваеннай эскалацыі ля меж Украіны расійскія дзяржаўныя СМІ працягваюць культываваць дэзынфармацыйныя наратывы аб пагражальных ці нават бягучых зверствах супраць насельніцтва Данбаса. Абсалютна відавочна, гэта робіцца ў спробе стварыць «казус белі», падставу для ўварвання і захаваць адкрытым сцэнар паўторнай прамой ваеннай агрэсіі супраць Украіны.
Ілжывыя абвінавачванні Кіева ў «зверствах» на Данбасе на працягу многіх гадоў былі рассеяныя ў пракрамлёўскіх СМІ. Дэзынфармацыйныя СМІ, у тым ліку тыя, якія нядаўна былі выкрытыя ў сувязях з расійскімі спецслужбамі, шмат разоў абвінавачвалі Украіну ў «этнічных чыстках» і «генацыдзе»; напрыклад, можна паглядзець даныя за 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 гады.
Цяпер такая хлусня перапрацоўваецца на найвышэйшых узроўнях Крамля.
Ніжэй прыводзіцца агляд некаторых з найбольш вядомых пракрамлёўскіх дэзынфармацыйных наратываў, якія з’яўляюцца або могуць быць выкарыстаны ў якасці падставы для далейшай эскалацыі ваеннай агрэсіі супраць Украіны.
Міф: «Украінскія сілы збіраюцца пачаць буйны наступ на Данбас».
Факт: «Украіна шануе жыццё кожнага грамадзяніна і не плануе ніякіх агрэсіўных дзеянняў» — паведамленне Міністэрства абароны Украіны цалкам зразумелае. «Украінская армія не плануе ніякіх наступаў і не выкарыстоўвае зброю, калі гэта можа прадстаўляць пагрозу для мірнага насельніцтва. Усе мерапрыемствы ў раёне Аперацыі аб’яднаных сіл носяць абарончы характар».
Расійскія дзяржаўныя СМІ ўзмацняюць абвінавачванні супраць Украіны ў сакрэтных наступальных дзеяннях. Гэта завяршылася з’яўленнем сінхранізаваных і амаль аднолькавых відэапаведамленняў (як паведамляецца, папярэдне запісаных двума днямі раней) ад лідараў баевікоў, якія падтрымліваюцца Расіяй у так званых «ДНР» і «ЛНР». Гэтыя паведамленні заклікалі да масавай эвакуацыі (хутчэй: загад аб перасяленні) у Расію. Выкарыстоўваючы тэрмін «эвакуацыя», мясцовыя баевікі спрабуюць акрэсліць свае дзеянні як гуманітарныя, а насамрэч маюцца на ўвазе вывазкі мірных жыхароў з іх дамоў і пазбаўленне іх паўсядзённага жыцця. Заявы расійскіх дзяржаўных СМІ аб 700 000 чалавек, якія эвакуіруюцца, сведчаць аб спробе спасылацца на адказнасць за абарону ў своеасаблівай паралелі з вайной у Косаве.
Дзе мы гэта бачылі раней? На працягу многіх гадоў пракрамлёўскія СМІ былі перапоўненыя заявамі аб наступальных планах Кіева супраць Данбаса, якія прадстаўляюць Украіну як бязлітаснага агрэсара. Глядзіце шмат прыкладаў тут. У той жа час пракрамлёўскія СМІ адмаўляюць нядаўні абстрэл дзіцячага садка на тэрыторыі, падкантрольнай Украіне.
Меркаваныя планы ўкраінскага вайсковага наступу трансліравала расійскае дзяржаўнае тэлебачанне. Першы канал, 17 лютага 2022 г.
Міф: «Украіна плануе зладзіць або ажыццявіць тэракт на Данбасе або ў Расіі (са шматлікімі ахвярамі сярод мірнага насельніцтва)».
Факт: Гэта і падобныя абвінавачанні падпадаюць пад катэгорыю так званых апавяданняў аб аперацыі з фальшывым сцягам, дзе Украіну абвінавачваюць альбо ў інсцэніроўцы, альбо ў правядзенні гвалтоўных («тэрарыстычных») нападаў. Апошнія прыклады ўключаюць заявы аб планах падрыву небяспечных прамысловых аб’ектаў, адміністрацыйных будынкаў у Данецку і спасылкі на «польскіх наймітаў» — больш падрабязны аналіз глядзіце ў лабараторыі DFR.
Адной пастаяннай велічынёй сярод такіх розных сцвярджэнняў з’яўляецца праславутая адсутнасць якіх-небудзь надзейных доказаў. Ніякія незалежныя назіральнікі не змаглі праверыць гэтыя заявы. Надзейныя сведкі не з’яўляюцца. Сюды ж адносіцца і шырока трансліраваны выбух аўтамабіля ў Данецку 18 лютага 2022 года, калі паказалі рэпарцёра расійскага дзяржаўнага тэлебачання, што стаіць побач са знявечаным аўтамабілем, без якога-небудзь надзейнага судовага расследавання. Адносна падобнай гісторыі аб выбухах закінутых кантэйнераў з вадкімі рэчывамі таксама адсутнічае дакументацыя.
Украінскі ўрад катэгарычна абвяргае падобныя дэзынфармацыйныя заявы.
Сцверджанні пракрамлёўскіх крыніц аб меркаваных украінскіх тэрактах узмацніліся пасля паведамленняў міжнародных СМІ, заснаваных на апублікаванай інфармацыі выведкі, якая паказала, што Расія можа зладзіць фальшывы тэракт, каб апраўдаць уварванне ва Украіну.
Дзе мы гэта бачылі раней: Расія абвінавачвала Украіну ў «тэрарыстычных атаках» раней (глядзіце даныя за 2016 год), пры гэтым пракрамлёўскія СМІ таксама сцвярджаюць, што Украінай кіруе «тэрарыстычная хунта», якая «рыхтуе тэрарыстаў» для аперацый у Еўропе і на Блізкім Усходзе. Не было ніякіх доказаў, якія пацвярджаюць якія-небудзь з такіх сцверджанняў.
Уверсе: меркаваныя атакі: выбухі аўтамабіляў і сховішчаў хімікатаў. Унізе: прымусовае перасяленне мірных жыхароў. Першы канал, ТАСС, 18 лютага 2022 г.
Міф: «Украіна праводзіць генацыд рускамоўнага насельніцтва на Усходзе».
Факт: Абвінавачваючы ўкраінскую ўладу ў самым смяротным са злачынстваў супраць чалавечнасці, Крэмль не толькі спрабуе паказаць Кіеў як найгоршага злодзея, але і злоўжывае тэрмінам, дакладна вызначаным у Канвенцыі ААН аб папярэджанні злачынстваў генацыду і пакаранні за іх, прынятай у 1948 годзе.
Такія сцверджанні былі беспярэчна абвергнуты, сярод іншых, незалежнымі расійскімі СМІ. Ні адна са шматлікіх справаздач аб сітуацыі з правамі чалавека ва Украіне, якія рэгулярна публікуюцца Вярхоўным камісарам ААН па правах чалавека, або справаздач Спецыяльнай маніторынгавай місіі АБСЕ не былі нават блізкімі да таго, каб згадваць генацыд ва Украіне.
Дзе мы гэта бачылі раней: На працягу многіх гадоў пракрамлёўскія СМІ свабодна выкарыстоўвалі слова «генацыд», каб апісваць рэчы, якія не маюць дачынення да маштабных парушэнняў правоў чалавека, тым самым адмоўна ўплываючы на ўспрыняцце самога гэтага тэрміна міжнароднага права. Прыклады ўключаюць меркаваны водны і візавы «генацыд» у Крыме і «генацыд» украінцаў у сувязі з адмовай купляць вакцыну Sputnik V.
Міф: «Украіна будзе выкарыстоўваць хімічную і іншую забароненую зброю супраць мірных жыхароў Данбаса. Злучаныя Штаты плануюць занясенне хімічнай зброі «пад фальшывым сцягам» на Данбас».
Факт: Украіна ніколі не вырабляла, не назапашвала і не выкарыстоўвала хімічную зброю. ЗША таксама падпісалі канвенцыю аб хімічнай зброі і не выкарыстоўваюць хімічную зброю.
Пракрамлёўскія СМІ таксама абвінавацілі ўкраінскіх вайскоўцаў у выкарыстанні фосфарных боепрыпасаў белага колеру, забароненых у адпаведнасці з Жэнеўскай канвенцыяй, у той час як Telegram-каналы, звязаныя з расійскімі спецслужбамі, распаўсюдзілі чуткі пра самаробныя радыеактыўныя бомбы. Такія ілжывыя наратывы прапагандуюцца, каб выклікаць страх і дзейнічаць як трыгеры эмоцый, абняслаўліваючы ўкраінскія ўзброеныя сілы.
Дзе мы гэта бачылі раней: Пракрамлёўскія СМІ маюць доўгую гісторыю скажэння фактаў пра хімічную зброю, уключаючы адмаўленне нападаў з хімічнай зброяй з боку сірыйскага рэжыму. Пракрамлёўскія СМІ таксама адыгралі важную ролю ў маскіроўцы фактаў пра тое, што Расія фактычна выкарыстала хімічную зброю пры замаху на Аляксея Навальнага і ў атручванні ў Солсберы.
Міф: «Украінскія вайскоўцы ўчыняюць зверствы на Данбасе».
Факт: Сцверджанні аб так званых зверствах на Данбасе выклікаюць шок і часам дапаўняюцца жудаснымі выявамі з боку расійскіх асноўных тэлеканалаў. Аднак ім значна не хапае заслугоўваючых даверу дэталяў. Пры бесперапынных абмежаваннях перамяшчэння Спецыяльнай маніторынгавай місіі АБСЕ ў незалежных назіральнікаў няма магчымасці расследаваць гэтыя сцверджанні.
Дзе мы гэта бачылі раней: пракрамлёўскія СМІ выкарыстоўвалі вельмі эмацыянальныя і сфабрыкаваныя паведамленні, каб распальваць нянавісць і страх перад украінцамі, у прыватнасці, сярод унутранай расійскай аўдыторыі. Пасля сумна вядомай выдумкі пра «ўкрыжаванага хлопчыка», распаўсюджанай пракрамлёўскімі СМІ яшчэ ў 2014 годзе, гучалі дзікія заявы аб арганізацыі ўкраінскімі ўзброенымі сіламі «чалавечых сафары», калі багатыя Заходнікі нібыта маглі купіць права забіваць мірных жыхароў на Данбасе (2018 год). Падобныя заявы адносна нібыта «снайперскіх сафары» былі зроблены зусім нядаўна, у лютым 2022 года. Вясной 2021 года расійскія дзяржаўныя СМІ актыўна прапагандавалі гісторыю 4-гадовага хлопчыка на Данбасе, якога нібыта забіў украінскі беспілотнік. Згодна з існуючымі звесткамі, прычына яго смерці была сфабрыкаваная. Такія дэзынфармацыйныя паведамленні цесна звязаныя з вядомым дэзынфармацыйным наратывам аб «Нацысцкай» Украіне, які культывуецца і Расійскімі СМІ, і расійскімі чыноўнікамі.
Чытайце таксама: Дэзынфармацыя аб цяперашнім расійска-ўкраінскім канфлікце — развянчаныя сем міфаў